گفتمان فکری روزنامة اختر دربارة وضعیت منحط و عقب‌ماندۀ ایران و جهان اسلام

Authors

Abstract:

انحطاط و راه برون‌رفت ایران و اسلام از آن یکی از موضوعات مهم مطرح­شده در مطبوعات دوران قاجار، از جمله روزنامۀ اختر، است.  پرسش این مقاله این است که شیوه­های گفتمانی که نویسندگان اختر در دو سال نخست انتشار برای بازنمایی ایدئولوژی فکریشان دربارة علل عقـب­مـاندگی ایران و راه­های برون­­رفت از آن به کار می­بردند، چگونه بوده است؟ بر اساس یافته­های این تحقیق، گفتمان اختر بر حول محور انسان و بازتعریف الهیات اسلامی از مفهوم انسانیت و رسالت آن در آفرینش می­گردیده است. انسان بازنمایی­شده در اختر مکلف است با آگاهی از این هدف والای آفرینش و زندگی به‌عنوان یک مسئولیت تاریخی، نوع خود را از انحطاط نجات دهد. انسان در گفتمان اختر در دوگانة واقعی و وحشی هویت‌بخشی و بازشناسی می‌شود. علی­رغم تبارسازی الهیاتی برای این تعریف از انسان در اختر، ویژگی‌هایی برشمرده برای انسان واقعی همان ویژگی‌های انسان غربی است. اختر برای برون‌رفت انسان شرقی از انحطاط، انسانِ اشرف مخلوقات را برای پاسداشت شأنش به کنشگری فردی و اجتماعی به‌منظور دستیابی به ترقی و پیشرفت دعوت می­کند که این نیز الگویی غربی است. در این گفتمان اختر بُعد تازه‌ای به عبودیت انسانی می‌دهد و آن شکرگزاری انسان واقعی در بعد عملی، یعنی تلاش در جهت برون‌رفت از انحطاط و عقب‌ماندگی با الگوپذیری از انسان غربی، است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه تأثیر وضعیت طاق باز و دمر بر وضعیت تنفسی نوزادان نارس مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی حاد تحت درمان با پروتکل Insure

کچ ی هد پ ی ش مز ی هن ه و فد : ساسا د مردنس رد نامرد ي سفنت سرتس ي ظنت نادازون داح ي سکا لدابت م ي و نژ د ي سکا ي د هدوب نبرک تسا طسوت هک کبس اـه ي ناـمرد ي فلتخم ي هلمجزا لکتورپ INSURE ماجنا م ي دوش ا اذل . ي هعلاطم ن فدهاب اقم ي هس عضو ي ت اه ي ندب ي عضو رب رمد و زاب قاط ي سفنت ت ي هـب لاتـبم سراـن نادازون ردنس د م ي سفنت سرتس ي لکتورپ اب نامرد تحت داح INSURE ماجنا درگ ...

full text

گرایش های عمدة فکری سیاسی مسلمانان در تاریخ و جهان اسلام و ایران

دانش سیاسی در تاریخ و جهان اسلام و ایران ‘ از حیث روند زما نی ‘ دو سیر کلی را از ابتدا تا کنون طی نموده است: یکی سیر حیات تفکر سیاسی‘ در طول قرون اولیه و میانی یعنی تا اواخر قرن هشتم هجری. دیگری سیر تجدید حیات تفکر سیاسی مربوط به قرون متأخر و زمان معاصر. هر یک از این دو سیر‘ دارای چند مرحلة اصلی هستند. اندیشه و دانش سیاسی در دوران شکوفایی خویش بویژه طی قرون میانی‘ از حیث گسترده و عمق ‘ به چها ر...

full text

بررسی ویژگی‌های زبانی و محتوایی (فکری) روزنامة وقایع اتفاقیه

صادق چوبک متعلّق به نسل دوّم نویسندگان ایرانی است که پس از تثبیت داستان کوتاه، در ارائۀ نمونه‌هایی موفق در این عرصه کوشیدند. چوبک در داستان‌هایش به زندگی اقشار بینوا و فرودست پرداخت و از زبان و لحن آنان سود برد تا واقعیت‌های زشت و تلخ حیات را با دقّت و جزئیات تمام به تصویر کشد. نثر فارسی در دورۀ مشروطه با تحولات عمده و چشمگیری در گسترۀ لفظ و معنا روبه‌رو شده است. عوامل متعددی در ایجاد این تحولات د...

full text

واکاوی گفتمان تکفیری- سلفی گری در جهان اسلام

با پرهیز از دیدگاه های تقلیل گرایانه ای که تمرکز خود را بر وقایع یک دهه اخیر عراق و سوریه متمرکز نموده اند، این پژوهش با بهره گیری از روش تحلیل گفتمان به واکاوی مفصل بندی گفتمان دولت خلافت اسلامی(داعش) می پردازد. برای رسیدن به این هدف، این تحقیق ابتدا به تبارشناسی جریان فکری سلفی از ابن تیمیه به بعد پرداخته و شیوه تحول آن را در قرن بیستم و در اندیشه‌های سید قطب تحلیل می نماید. سپس با ح...

full text

روند فکری وحدت جهان اسلام در اندیشه متفکران مسلمان

وحدت جهان اسلام از مهم‌ترین مسایل راهبردی جهان اسلام است که ذهن اندیشمندان و متفکران مسلمان را در دوره معاصر به خود مشغول داشته است. این موضوع به ویژه با تحولاتی که در چند سال اخیر در جهان اسلام رخ‌داده بیش از پیش حایز اهمیت گشته است. این مقاله به منظور پاسخ به این سوال که: روند تغییرات فکری موضوع وحدت جهان اسلام از فروپاشی خلافت عثمانی تا کنون چگونه بوده است؟ مهم‌ترین اندیشه‌های جریان‌ساز که ت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 7  issue 2

pages  33- 48

publication date 2017-12-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023